Avrupa dışındaki bir üniversitede hukuk fakültesi bitirdikten sonra, Almanya’da hukuk alanında iş bulabilmek düşüncesi bir çok soruyu da birlikte getiriyor: “Diploma denkliği nasıl yapılır? Mesleki denklik nedir? Hangi alanlarda çalışabilirim? Avukat, hakim, savcı, noter olarak çalışabilir miyim? Yeniden üniversite okumalı mıyım? Yüksek lisans yapabilir miyim?…”
Dernek üyesi meslektaşlarımızın Almanya’daki mesleki geleceklerini şekillendirmelerine yardımcı olabilmek, Almanya’daki kariyer imkanlarını araştırıp üyelerimizin istifadesine sunabilmek en temel amaç ve gayelerimizden olmakla, bu yazımızda yukarıda değinilen sorulara kısa ve özlü şekilde cevap vermeye çalıştık.
İstifadeli olması ümit ve temennisiyle..
ALMANYA’DA HUKUK EĞİTİMİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER
Almanya’da hukuk eğitimi temel olarak iki bölümden oluşmaktadır:
İlk bölüm bir üniversitede teorik eğitimden ibarettir ve eğitim, „birinci devlet sınavı“ ile sona erer.
İkinci kısım ise pratik kısımdır: “Hukuk Stajı” olarak adlandırılan bu bölüm 2 yıl sürer ve „hukukta ikinci devlet sınavı“ ile sona ermektedir.
Ayrıca, yalnızca hukukun belli bölümlerini kapsayan lisans ve yüksek lisans dereceleri de vardır.
MESLEKİ FAALİYET
Hukukta İkinci Devlet Sınavını geçenler hakim olmaya hak kazanırlar. Bu, “yönetmelikle düzenlenmiş mesleklerde“ çalışma izni alabilmek için ön koşuldur. Hakimlik, avukatlık, savcılık, patent vekilliği veya yüksek idari hizmetlerdeki görevler bu mesleklerdendir.
Bazı öğrenciler birinci devlet sınavından sonra hemen iş hayatına atılmak ve çalışmak isterler. Bu durumda yalnızca „yönetmelikle düzenlenmeyen hukuki mesleklerde“ çalışabilirsiniz. Bu aynı zamanda lisans ve yüksek lisans mezunları için de geçerlidir. Ancak bu durumda hakim, avukat, savcı, patent vekili olarak veya yüksek idari hizmetlerde çalışmanıza izin verilmez!
Yani Almanya’da hukuk alanında çalışmanın iki yolu var:
1. Yönetmelikle düzenlenen hukuki mesleklerde çalışmak
2. Yönetmelikle düzenlenmeyen hukuki mesleklerde çalışmak
Bilindiği üzere Almanya ve diğer ülkelerin hukuk sistemleri birbirinden farklıdır. Türk üniversite diplomasına sahip bir avukat olarak, bu nedenle Almanya’da yalnızca „yönetmelikle düzenlenmeyen hukuk mesleklerinde“ çalışabilirsiniz. Bunun anlamı, eldeki diplomayla bir avukat,hakim,savcı,noter… olarak tanınmanız mümkün değildir. Hatta Birinci Devlet Sınavının tanınması dahi maalesef mümkün değildir.
Bu durumda temel olarak iki seçeneğiniz bulunmaktadır:
1. SEÇENEK: YÖNETMELİKLE DÜZENLENMEYEN HUKUK MESLEKLERİNDE ÇALIŞMAK
Türkiye’den aldığınız hukuk diplomanızla, yönetmelikle düzenlenmeyen hukuk mesleklerine doğrudan başvurabilirsiniz. Niteliklerinizin işe uygun olup olmadığına işveren kendisi karar verecektir. Başvuru belgelerinizin eksiksiz olması ve mümkün olduğu kadar fazla ve farklı firmaya başvurmanız önemlidir.
Aşağıdaki alanlarda çalışmak için doğrudan başvuru yapabilirsiniz:
1. Şirketlerin Hukuk ve İnsan Kaynakları departmanlarında
2. Hukuki Danışmanlık alanında
3. Adli Kurumlarda
4. İşletme Yönetimi Danışmanlığında
5. Hukuk firmalarında veya Patent hukuku firmalarında
6. Bankalarda
7. Sigorta şirketlerinde
8. Noterliklerde
9. Kamuda:bakanlıklarda, bürolarda, devlet dairelerinde
10. Arabulucu olarak
Hukukçuların çalışma alanları , mesleki fırsatlar, uzmanlık alanları, ileri eğitim imkanları vb. hakkında daha fazla bilgiyi Federal İş Kurumu’nun “Berufenet” adlı sayfasında çevrimiçi olarak bulabilirsiniz: Tıklayınız.
Önemli not: Yönetmelikle düzenlenmiş yasal mesleklerde çalışmanıza izin verilmemesi şu anlama gelir: Hâkim, avukat, savcı, patent vekili, noter veya yüksek idari hizmetlerde çalışamazsınız. Bu alanlarda çalışmak istiyorsanız, burada yeniden üniversite eğitimine başlayabilirsiniz. Almanya’da üniversite eğitimi hakkında daha fazla bilgiyi aşağıda bulabilirsiniz.
Şu hususlar iş başvurularınızda size yardımcı olabilir:
1. İyi Almanca bilgisi: Hukuk alanında çalışmak için çok iyi bir Almanca bilgisine sahip olmanız gerekir: En az C1’i öneririz. İyi bir almancanın yanında iyi düzeyde ingilizce bilgisi birçok alanda başvurularda sizi öne taşır.
2. Tüm evrakların “yeminli tercüman” tarafından Almancaya çevirilmesi. Yeminli tercümanlara dair listeyi şuradan bulabilirsiniz: Link
3. Yabancı Eğitim Merkez Ofisi’nden bir Sertifika Değerlendirmesi alınması (Zeugnisbewertung der Zentralstelle für Ausländisches Bildungswesen – ZAB). Bu sertifika, Türkiyedeki mezuniyetinizin Alman akademik sistemindeki karşılığını gösteren bir derecelendirmedir. Sertifika Değerlendirmesi zorunlu değildir, ancak mezuniyetinizi işverenler için inandırıcı ve şeffaf hale getirir. Bu, iş bulma şansınızı artırabilir.
Önemli: Sertifika Değerlendirmesine başvurmak istiyorsanız, lütfen başvuruya şunu yazın: “Kesinlikle ve sadece yönetmelikle düzenlenmemiş hukuki mesleklerde çalışmak istiyorum.” Bu bilgiyi sağlamazsanız, ZAB başvurunuzu işleme koymayacaktır. Çünkü: Sertifika Değerlendirmesi karşılaştırmalı bir sınıflandırma işlemidir. Sertifika değerlendirmesi, belirli bir MESLEKİ TANINMA DEĞİLDİR. Bir avukat,hakim,savcı… olarak tanınma anlamına gelmez.
4. Başvuru belgelerinin eksiksiz ve sağlam şekilde hazırlanması: Bu içerisinde, ikna edici bir motivasyon mektubu ve ayrıntılı bir özgeçmişi de barındırır: Halihazırda iş deneyiminiz var mı? O zaman bunu özgeçmişinize muhakkak yazınız! Tam olarak ne yaptınız? Nerede çalıştınız? Hangi özel ve ikna edici becerileriniz var? Almanya’da yapacağınız iş başvuruları için birçok ipucunu şu adreste bulabilirsiniz: Bewerbung (make-it-in-germany.com)
5. Almanya‘daki bir firmada staj: Staj ile sadece Almancanızı geliştirmekle kalmayacak, aynı zamanda mesleki deneyim kazanacaksınız. Firmayı stajda ikna ederseniz, staj sonrası aynı firmada iş bulmanız bile mümkün olabilir. www.dasoertliche.de vewww.gelbeseiten.de adresindeki telefon rehberinde stajyerlik için şirket bulabilirsiniz.
6. Alman hukuk sistemi hakkında iyi derecede bilgi çok, çok önemlidir. Spesifik bir alana yönelip, o alanda bir ileri eğitim (Weiterbildung) almak önemli olabilir, örneğin Alman hukuk sisteminin temel esasları, Kamu Hukuku, Özel Hukuk, Ceza Hukuku, Anayasa Hukuku, Kamu Yönetimi, Kişisel Verilerin Korunması, Bilişim Hukuku … Uygun bir ileri eğitim sizi işverenler için daha çekici kılar. “İş aramaya ilişkin tavsiyeler” başlığı altında, “Berufenet”te çevrimiçi olarak nasıl daha fazla kurs arayabileceğinize ilişkin detaylı bilgi bulabilirsiniz.
İş aramaya ilişkin tavsiyeler:
1. İş Bulma Kurumunun JOBBÖRSE adlı sitesi iş ararken size yardımcı olacaktır: http://jobboerse.arbeitsagentur.de/ Farklı anahtar kelimeler kullanın, örneğin yasal danışman, hukuk bürosu yardımcısı, hukuk danışmanı…
2. Bazı branşlar için arama motorları da yardımcı olabilir. Örneğin, iş bulma kurumunun BERUFENET adlı sitesinde “Hukukçu (Jurist)” kelimesine bir göz atın:
En üstte sağda “Perspektifler” başlığını göreceksiniz. “İş Piyasası” seçeneğinin altından “İş İlanları” bölümüne bakın. BERUFENET’te, örneğin çalışma ortamı, kariyer alternatifleri, uzmanlıklar veya ileri eğitimler gibi başka ilginç bilgiler de bulabilirsiniz.
3. Ayrıca şirketlerin kendi web sitelerine göz atın. Şirketleri www.dasoertliche.de ve www.gelbeseiten.de adreslerindeki telefon rehberinde bulabilirsiniz.
2. SEÇENEK: YENİ BİR ÜNİVERSİTE EĞİTİMİNE BAŞLAMAK / YÜKSEK LİSANS YAPMAK
Almanya’da okumak istiyorsanız (örneğin daha sonra avukat olarak çalışabilmek için), doğrudan bir üniversiteye başvuru yapabilirsiniz. Üniversiteler, eğitim almanıza izin verilip verilmeyeceğine kendileri karar verir. Öncesinde kaydolmayı düşündüğünüz üniversitenin bölüm danışma hizmetleriyle iletişime geçmenizi tavsiye ederiz. Orada üniversitelerin kabul koşulları hakkında ayrıntılı bilgi elde edebilisiniz. Almanya’da okumak için C1 seviyesinde (DSH, TestDaF veya Telc-C1-Hochschule sınavlarından birisi) Almanca dil becerinizi kanıtlamış olmalısınız. Ayrıca eğitiminizi nasıl finanse edeceğinizi de düşünmelisiniz. Bunlar: Kira, yemek ve yol masrafları gibi geçim masrafları ile kitap masrafları ve sömestr harcıdır.
Önemli: Eğer bir üniversite eğitimi düşünüyorsanız, “Bildungsberatung Garantiefonds Hochschule”den tavsiye almanızı öneririz. Burası eğitim konusunda faaliyet gösteren bir danışma merkezidir: https://bildungsberatung-gfh.de
Ayrıca bu konuda Türkçe olarak da bilgi edinebileceğiniz broşür için lütfen tıklayınız:
Not: Türkiye’deki bir üniversiteden aldığınız hukuk diplomasıyla Almanya’da yüksek lisans yapabilirsiniz. Spesifik bir alanda yapacağınız bir yüksek lisans da size yardımcı olabilir. Örneğin;
1. “Deutsches Recht für im Ausland graduierte Juristen“
2. „Deutsches Recht für ausländische Studierende“
3. „International Business Law“
4. “International Human Right and Humanitarian Law“
5. „International Legal Studies“
“Hochschulkompass” sayfasında tüm yüksek lisans bölümlerinin bir özetini bulabilirsiniz: Hochschulkompass
Bu yazımızda hukukçular için diploma denkliği, mesleki denklik, üniversite eğitimi ve iş bulma gibi temel konulara kısaca göz atmaya çalıştık. İleriki yazılı ve görsel paylaşımlarımızda, „Yasal Vasilik, IT-Recht, Datenschutz, İltica Hukuku, Yüksek Lisans ve Doktora, BAFÖG, Dil Kursları, Ausbildung-Weiterbildung-Duales Studium, Almanya‘ya Öğrenci Vizesi…“ gibi birçok temaya ayrı ayrı değinecek ve hepimizin ortak sorularına birlikte cevap bulmaya çalışacağız. Detaylı bilgi ve destek için her zaman bizimle iletişime geçebilirsiniz.